Η Βαϊκάλη και η “μουσική του πάγου”
Η λίμνη Βαϊκάλη, στην ανατολική Σιβηρία, κρατά δύο παγκόσμιες πρωτιές, είναι η αρχαιότερη (25 εκατομμυρίων ετών) και η βαθύτερη ( 1640 μέτρα βάθους) λίμνη του κόσμου! Αποτελεί πλέον Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της Unesco.
Είναι επίσης και η λίμνη με τον μεγαλύτερο όγκο γλυκού νερού, περιέχει πάνω από το ένα πέμπτο του γλυκού νερού παγκοσμίως και περισσότερο από 90% του γλυκού νερού της Ρωσίας. Με επιπλέον αριθμούς, δέχεται τα νερά από περίπου 300 ποτάμια και χείμαρρους, αλλά μόνο ένας, ο Ανγκαρά, πηγάζει από αυτήν. Στο εσωτερικό της υπάρχουν 22 νησιά.
Αναφέρεται και ως το «Μπλε Μάτι της Σιβηρίας». Οι Μογγόλοι θεωρούν την λίμνη ως “ιερή θάλασσα” και πιστεύουν ότι στις απόκρημνες και βραχώδεις ακτές της κατοικούν κακά πνεύματα. Μερικοί θεωρούν τρομακτικό το να διασχίσουν με βάρκα το κέντρο της λίμνης Βαϊκάλης, επειδή εκεί μπορεί κάποιος να δει μέσα από το κρυστάλλινο νερό σε βάθος περίπου 50 μέτρων όπως θα έβλεπε αν κοίταζε μέσα από πεντακάθαρο γυαλί! Εκτός από τη φημισμένη διαύγειά του, το νερό της λίμνης Βαϊκάλης είναι και ασυνήθιστα πλούσιο σε οξυγόνο. Σε ορισμένες βαθιές λίμνες το οξυγόνο εξαντλείται σε συγκεκριμένο βάθος, αναγκάζοντας τα περισσότερα υδρόβια είδη να ζουν σε σχετικά αβαθή νερά. Στη λίμνη Βαϊκάλη, ωστόσο, κάθετα και οριζόντια ρεύματα μεταφέρουν οξυγόνο στα πιο βαθιά σημεία της λίμνης και αναμειγνύουν τα νερά της πλήρως. Ως αποτέλεσμα, ολόκληρη η λίμνη σφύζει από ζωή.
Η Βαϊκάλη αποτελεί ένα από τα πλουσιότερα λιμναία οικοσυστήματα στον κόσμο με τεράστια βιοποικιλότητα. Υπολογίζεται ότι στην περιοχή υπάρχουν πάνω από 1000 είδη φυτών και 1500 είδη ζώων, από τα οποία το 80% είναι ενδημικά. Η Φώκια της Βαϊκάλης που ζει μόνο σε αυτή τη λίμνη είναι το μόνο είδος φώκιας του γλυκού νερού στον κόσμο. Ένα υποβρύχιο «δάσος» ευδοκιμεί στο κρύο, καθαρό νερό. Πράσινα σφουγγάρια τα οποία διακλαδίζονται σαν κοράλλια παρέχουν προστασία σε πληθώρα μικρών υδρόβιων πλασμάτων.
Επί πέντε περίπου μήνες το χρόνο, η λίμνη Βαϊκάλη είναι καλυμμένη με πάγο. Στα τέλη του Ιανουαρίου ο πάγος έχει πάχος ένα και πλέον μέτρο. Μοιάζει με μωσαϊκό και λαμποκοπάει στον ήλιο σαν γυαλί. Ο πάγος δίνει επίσης την απατηλή εντύπωση ότι είναι λεπτός, είναι τόσο διαυγής ώστε οι άνθρωποι που περπατούν πάνω του μπορούν να δουν τα βράχια στον πυθμένα της λίμνης. Στην πραγματικότητα, ο πάγος είναι συνήθως απίστευτα ανθεκτικός. Από τα τέλη Απριλίου μέχρι τον Ιούνιο, ο πάγος σπάζει και θρυμματίζεται με εκκωφαντικό κρότο. Οι συνεχείς θόρυβοι από τη λίμνη συνθέτουν την εποχιακή «μουσική του πάγου» που είναι οικεία στους ντόπιους. Καθώς ζεσταίνει ο καιρός, ο άνεμος και τα κύματα παρασύρουν τον πάγο δημιουργώντας αστραφτερούς σωρούς και τον ξεβράζουν στην όχθη.
